Zbiór
W przypadku kukurydzy na ziarno termin i metoda zbioru w znacznym stopniu wpływają na ilość i jakość ziarna pożądanego przez rolników i przemysłowców. W przypadku kukurydzy paszowej celem jest ilość uzyskanej kiszonki, ale również to by w jak największym stopniu zapewnić wysoką jakość paszy dla zwierząt.
Dojrzałość ziarna
Najważniejszym kryterium dla rolników jest oczywiście optymalizacja zbioru pod kątem ekonomicznym. Jest to istotne zwłaszcza przy planowaniu konserwacji ziarna metodą suszenia. Kuszące mogą być metody opóźnionego zbioru po osiągnięciu pełnej dojrzałości omłotowej, aby korzystając z „suszenia w pozycji pionowej” zaoszczędzić na kosztach dosuszania Wybór ten może być rozsądny, jeśli jakość sanitarna uprawy w okresie jesieni nie ulegnie zbytniemu pogorszeniu. Strategia ta wymaga zasiewu raczej wczesnych odmian, co może z kolei ograniczać plonowanie.
Przystępując do zbioru, należy wyznaczyć następujące cele:
1. Zwrócić uwagę na ogólny stan rośliny pod koniec rozwoju, aby określić, czy możliwe jest uzyskanie fazy technicznej dojrzałości.
2. Obserwować linię mleczną na wypełniającym się ziarnie aż do fazy czarnej plamki. Czarny punkt u nasady ziarniaka odpowiada zakończeniu nalewania ziarna. Czarna plamka stanowi dobry wskaźnik zbliżającego się terminu zbioru. Oznacza ona, że wilgotność ziarna wynosi poniżej 36%, a w ciepłym roku nawet 32%.
3. Obliczać sumę temperatur efektywnych (STE) licząc od terminu wyrzucania znamion (kwitnienie żeńskie). Zebranie 800 stopni STE jest dobrym wskaźnikiem nadchodzącej dojrzałości fizjologicznej ziarna.
Odpowiednie ustawienie urządzeń omłotowych jest również warunkiem niezbędnym do zachowania jakości plonów. W przypadku odmian wczesnych zalecany jest rozstaw klepiska 30 mm na wlocie i 15 mm na wylocie. W przypadku późniejszych odmian kolby są większe, dlatego rozstaw ten należy zwiększyć o 5 do 10 mm.
Specyfika kukurydzy paszowej
Pięć zasad, których należy przestrzegać w czasie kiszenia, aby kukurydza kiszonkowa zachowała wszystkie swoje walory i wartości odżywcze.
1. Termin zbioru należy wybrać na podstawie obserwacji wypełnienia ziarna. Przyjmuje się, że docelowa zawartość suchej masy w całej roślinie powinna wynosić od 32 do 33%. Dobrym wskaźnikiem jest położenie tzw. linii mlecznej. Optimum do zbioru przypada, gdy trzy poziomy zawierające różne formy skrobi (od dołu: mleczna, woskowa, szklista) są zbliżonej grubości, tworząc trzy równe warstwy. Obserwujemy to na bocznej płaszczyźnie ziarniaka pobranego ze środkowej części kolby. Zbyt wczesny zbiór zmniejsza plon i potencjał energetyczny uprawy. Zbyt późny zbiór (linia mleczna niewidoczna) może spowodować gorsze przechowywanie paszy.
2. Optymalne rozdrobnienie Zbyt drobne rozdrobnienie ułatwia ubijanie, ale pogarsza wartość wypełnieniową i pozbawia zwierzęta wystarczająco długich pasm do żucia. Zaleca się następujący skład ilościowy cząstek:
– 40 do 50% bardzo drobnych kawałków (<0,6 cm)
– 30 do 40% drobnych kawałków i pasm
– 10 do 15% średnich kawałków i pasm >1 cm
– 0,5 do 1% grubych pasm (>2 cm)
3. Wystarczająco szybkie wybieranie pionowych warstw kiszonki. Warstwy zewnętrzne to miejsce, gdzie straty są największe. Przyjmijmy, że grubość pobieranej pionowo warstwy powinna wynosić w zimie minimum 10 cm na dobę oraz 20 cm na dobę w lecie.
4. Unikać zanieczyszczenia ziemią zbieranej zielonki oraz w silosie. Preferować należy dość wysokie ścinanie (15-20 cm) oraz utwardzone ściany i betonowe podłogi (najlepiej pokryte folią), a także utwardzone podłoże na obszarach ruchu.
5. Dobrze ubić i szybko zamknąć silos, ponieważ fermentacja zachodzi w środowisku beztlenowym. Aby uniknąć zapowietrzenia głębszych warstw ściany kiszonki, podczas wybierania należy preferować ścinanie albo frezowanie, a nie wyrywanie kęsów kiszonki.
